Malta – kraj położony na trzech wyspach o łącznej wielkości porównywalnej z Krakowem. Większość turystów widzi w nim dobre miejsce do spędzenia wakacji: morze, plaże, ładne zatoczki, łagodny, ciepły klimat, do tego zabytki, które od biedy można zobaczyć w przerwie leżenia na plaży czy przy basenie hotelowym. Na Malcie istnieją całe miejscowości kurortowe ze wspaniałymi hotelami, promenadami i restauracjami, które jednakże mają niewiele wspólnego z tradycją wyspy.  Tu rozwinęła się kultura sięgająca tysięcy lat. Malta – to również kraj z genem nauk świętego Pawła i dziedzictwa wojen krzyżowych. 

 Garść ważniejszych informacji o Macie:

1/ To najdalej na południe wysunięty odcinek Europy i Unii Europejskiej;

2/ Trudno trafić tu na brzydką pogodę (ok. 300 dni w roku jest słonecznych, lato trwa 8 miesięcy, zaś zimą średnie temperatury nie spadają poniżej 10 stopni C);

3/ Mieszkańcy są życzliwi i pogodni (14 miejsce na świecie pod względem zadowolenia – źródło Wikipedia – nic dziwnego skoro prawie co dzień świeci im słońce i nie znają mrozu );

4/ Znajdują się tu najstarsze budowle megalityczne na świecie! Przyjmuje się, że świątynie na Malcie i Gozo są o ponad 1000 lat starsze od egipskich piramid. (Maltańskim świątyniom zostanie poświęcony osobny felieton);

5/ Strategiczne położenie na Morzu Śródziemnym w samym środku różnych wpływów i przepychanek naraziło Maltę na ciągłe najazdy. Swój odcisk historyczny pozostawili tu: Kartagińczycy, Rzymianie, Turcy, Napoleon z wojskiem przejazdem w drodze do Egiptu, Anglicy.  Miało to wpływ na bogatą historię i duże urozmaicenie kulturowe wyspy;

6/ „Niezatapialny lotniskowiec” – tak nazwana została przez Winstona Churchilla ta mała, waleczna wyspa i jej mieszkańcy, gdy w latach 1940 – 1942 wytrzymali ponad 3 tysiące nalotów samolotów włoskich i niemieckich. Pełniąc rolę bazy dla wojsk angielskich, Malta skutecznie utrudniała Państwom Osi działania w Afryce Północnej;

7/Bawił tu św. Paweł, którego statek rozbił się u wybrzeży Malty w drodze do Rzymu (ok. 60 r. n. e.). W XVI wieku chrześcijanie dali odpór niemal pięciokrotnie większej armii tureckiej podczas Wielkiego Oblężenia (maj – wrzesień 1565 rok). Znajdują się tu wspaniałe obiekty chrześcijańskiej sztuki sakralnej jak chociażby: katedra Joannitów w Valettcie, czy kościół w kształcie rotundy w Moście z trzecią co do wielkości na świecie niepodpartą kopułą (większe kopuły posiadają jedynie bazyliki: św. Piotra w Watykanie i św. Zofii w Stambule);

8/ Przez niemal 3 stulecia Malta była siedzibą Zakonu Kawalerów Maltańskich wywodzącego się z Zakonu Joannitów stworzonego na potrzeby krucjat. Zakon został przegnany z Malty przez Napoleona. Dziś jego główna siedziba znajduje się w Rzymie, natomiast na terenie Malty zwrócono mu górną część Fortu Saint Angelo – pierwotna siedziba Wielkiego Mistrza Zakonu. (Zakonowi Joannitów i Wielkiemu Oblężeniu zostanie poświęcony osobny felieton);

9/ Nie jest to kraina jezior i lasów. Flora i fauna na Malcie jest dosyć uboga (lasy zostały wycięte jeszcze przez Turków podczas Wielkiego Oblężenia). Za to można podziwiać niezwykłą rzeźbę krajobrazu: skały, klify, groty. W jednej z nich, zgodnie z legendą, mógł leczyć się Odyseusz powracający do domu ze swojej przydługiej podróży. Brak dzikiej flory rekompensują piękne, zadbane ogrody, w których można zaznać wytchnienia przy szemrzącej fontannie w otoczeniu, pięknych kolorowych kwiatów, ptaków i sympatycznych na wpół dzikich kotów.

 Ważniejsze miejsca, które, moim zdaniem, powinny zostać uwzględnione w grafiku zwiedzania:

1/ miasto Valetta – stolica Malty, którego budowę rozpoczęto po Wielkim Oblężeniu, w 1566 roku; naszpikowane zabytkami: na 55 hektarach jest ich aż 300, na czele z Konkatedrą Zakonu Joannitów pod wezwaniem św. Jana. Ta monumentalna, złotem wykładana świątynia, z ośmioma ołtarzami poświęconymi każdemu odłamowi narodowemu tzw. „językom” wchodzącym w skład Zakonu, robi olbrzymie, wręcz przytłaczające wrażenie.

 Pałac Wielkiego Mistrza – do maja 2015 roku siedziba Parlamentu Malty.  

 Widoki Valetty: 

Architektura Valetty, centrum starego miasta, nadbrzeże 

Mury obronne, widać, jakie były grube, choć miasto to nie doświadczyło nigdy oblężenia

Winda do centrum starego miasta; widać, że mury obronne były nie tylko grube, ale i wysokie

Nadbrzeże, po lewo widok na dawny budynek szpitala Joannitów

2/ miasto Mdina (poprzednia stolica Malty), otoczona potężnymi murami, z wąskimi uliczkami – miasto zabytek, przypominające warownie z Ziemi Świętej. Jego tajemniczy urok został wykorzystany w serialu „Gra o tron”.

 3/ Rabat – miasto otaczające Mdinę

Warto przejść się urokliwymi uliczkami i zejść pod ziemię do katakumb z czasów rzymskich, gdzie znajduje się grota św. Pawła – jeden z pierwszych śladów chrześcijaństwa na Malcie. 

4/ Kościół pod wezwaniem NMP w Moście – cechuje go nie tylko unikalny kształt rotundy, co gdy powstawał, czyli w XIX wieku, było zjawiskiem unikatowym, gdyż kościoły tradycyjnie budowano na planie krzyża. Ówczesny biskup Mosty uznał projekt architektoniczny za pogański i zakazał jego budowy. Mieszkańcy miasta byli jednak mocno przekonani do tej oryginalnej koncepcji. Biskup zakończył swoją karierę. Kościół powstał z datków mieszkańców Mosty. Jest piękny, oryginalny i tchnie bardzo pozytywną energią. Doświadczył też cudu, gdy podczas II Wojny Światowej został zbombardowany, lecz żadna z bomb nie wybuchła.

Niemiecka bomba, która nie wybuchła

5/ Fort San Angelo na terenie miasta Vittoriosa – najstarszy kompleks fortyfikacyjny na Malcie, odrestaurowany w 2015 roku.

Widok fortu z nadbrzeża Valetty

6/ świątynie megalityczne oraz tajemnicze podziemne Hypogeum.

Widok na morze z wnętrza świątyni Mnajdra 

6/ Wyspa Gozo

Symbol Gozo – Lazurowe Oko - wysoka na 50 metrów formacja skalna na klifowym wybrzeżu, która „zagrała” w „Grze o Tron”.

Bazylika Ta’ Pinu – neogotycka świątynia z XVI wieku, miejsce objawień, a przez to także cel pielgrzymek.

Kompleks świątyń megalitycznych Ġgantija.  

Przepiękne klify i zatoki.

Wyspa Comino

Największe wrażenie wywarła na mnie grota św. Pawła w katakumbach kościoła w Rabacie oraz Bazylika Ta’Pinu na Gozo.  Na uwagę zasługuje fakt, że w obydwóch tych miejscach przebywał też papież Jan Paweł II podczas swoich pielgrzymek na Maltę. Grota – to bardzo silne energetycznie miejsce, które uzdrawia, przywracając równowagę w ciele fizycznym; Ta’Pinu – przywróciła mi równowagę na poziomie emocjonalnym.

Podsumowując, Malta moich wspomnień - to ciekawe miejsce łączące w sobie różnorodne wątki historyczne i kulturowe, ciekawe przyrodniczo, ale przede wszystkim moment osiągnięcia równowagi ciała i duszy. 

Chętnie tam powrócę.